شماری از محققان ادعا می‌کنند که خالقان دیوارنگاره‌های ماقبل تاریخی در غارهای اروپا، به دلیل کمبود اکسیژن در اعماق زمین، هنر خود را در حال توهم خلق کرده‌اند.

این طرح‌‌های سیاه و سفید برای مدت‌ها دانشگاهیان را گیج و مبهوت کرده بود، زیرا آن‌ها اغلب در فاصله بسیار دور از ورودی غار و در قسمت‌هایی از غار که دسترسی به آن دشوار است، خلق شده‌اند.

اما یک مطالعه جدید و پیشگامانه محققان اسرائیلی نشان داده است که هنرمندان بی‌باک پارینه‌سنگی، به دنبال دورترین نقاط تاریک غار بوده‌اند و این امر باعث کمبود اکسیژن در مغز آن‌ها شده است. این پدیده‌ای است که به هیپوکسی معروف است.

آنان برای اینکه بتوانند در تاریکی ببینند، باید مشعل روشن می‌کردند که این امر باعث کاهش مقدار اکسیژن در اعماق غار و احتمالا  ایجاد توهم و سرخوشی و تجربه‌های خروج از کالبد، هنگام ترسیم آن نقاشی‌ها در نقاط دور اروپا شده است.

این مقاله که یافیت کدار و ران بارکای از دانشگاه تل آویو در مجله «زمان و ذهن: مجله باستان‌شناسی‌، آگاهی و فرهنگ» منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد که ممکن است هنرمندان پارینه‌سنگی به فضاهای غار با دیده احترام ‌نگریسته‌‌اند و آنجا را مقدس می‌پنداشته‌اند.

نویسندگان می‌نویسند: «مقاله ما به اهمیت غارها در جهان‌بینی انسان‌های بدوی می‌پردازد. ادعای ما این است که ورود به این محیط‌های تاریک و عمیق، انتخابی آگاهانه و با انگیزه تجربه متحول‌کننده یک فضای زیرزمینی ناشی از کمبود اکسیژن بوده است.»

این محققان معتقدند رفتن به اعماق غار، یک انتخاب آگاهانه و برای دستیابی به «عرصه هستی‌شناختی» است که به انسان‌های اولیه اجازه داده است «با کیهان ارتباط بگیرند.»

کدار به روزنامه هاآرتص گفت که ممکن است هنرمندان غارنشین فکر کرده باشند که در آنجا با موجود دیگری ارتباط برقرار می‌کنند. وی گفت: «ایده این است که آن‌ها [به داخل پستوی غارها] رفتند، زیرا معتقد بودند چیزی آنجا است؛ موجوداتی پشت سنگ‌ها.»

ایده این مقاله زمانی به ذهن کدار خطور کرد که وی از غارهای اروپا بازدید می‌کرد؛ اطلاع یافتن از اینکه دیوارنگاره‌ها در عمق یک کیلومتری غار قرار دارند، او را شگفت‌زده کرد.